Jak nie tłumaczyć tekstów technicznych? - najczęstsze błędy i jak ich unikać

Tłumaczenie tekstów technicznych jest jednym z najbardziej wymagających zadań dla tłumaczy. Nie chodzi tu jedynie o znajomość języka obcego, ale również o zrozumienie specjalistycznej terminologii, dokładność i precyzyjność. Często zdarza się, że nawet doświadczony tłumacz napotyka trudności, które mogą prowadzić do poważnych błędów. Błędy te mogą z kolei skutkować nieporozumieniami, awariami technicznymi, a w skrajnych przypadkach – zagrożeniem dla zdrowia i życia ludzi. W tym artykule omówimy najczęstsze błędy, jakie można popełnić przy tłumaczeniu tekstów technicznych, i podpowiemy, jak ich unikać.

Przeczytaj również: Kiedy potrzebne jest tłumaczenie przysięgłe?

Przeczytaj również: Jak zostać tłumaczem książek? Praktyczny przewodnik krok po kroku

Czym są teksty techniczne?

Zanim przejdziemy do omówienia błędów, warto zdefiniować, czym właściwie są teksty techniczne. To wszelkiego rodzaju dokumenty, które zawierają specjalistyczną terminologię związaną z daną dziedziną techniki. Mogą to być instrukcje obsługi, dokumentacja techniczna, specyfikacje produktów, normy i regulacje techniczne, patenty, opisy technologii, raporty naukowe, a nawet artykuły naukowe i technologiczne.

Cechą charakterystyczną tych tekstów jest ich wysoki stopień złożoności oraz konieczność precyzyjnego oddania informacji. Błędne zrozumienie treści, czy też nieprawidłowe przetłumaczenie terminów, może prowadzić do poważnych konsekwencji, dlatego tak ważna jest umiejętność odpowiedniego podejścia do ich tłumaczenia.

Najczęstsze błędy w tłumaczeniu tekstów technicznych

1. Nieodpowiednie tłumaczenie terminologii

Jednym z najpoważniejszych błędów, jakie można popełnić przy tłumaczeniu tekstu technicznego, jest niewłaściwe przetłumaczenie specjalistycznych terminów. Terminologia techniczna często różni się w zależności od branży, a jej nieprawidłowe użycie może prowadzić do niezrozumiałości tekstu lub, co gorsza, błędnego wykonania zadania.

Przykład: Słowo "chip" w kontekście komputerowym oznacza układ scalony, ale w kontekście spożywczym będzie oznaczać frytkę lub kawałek czekolady. Tłumacz, który nie zna kontekstu, może łatwo popełnić błąd.

Jak tego unikać? Tłumacz powinien zawsze dokładnie analizować kontekst, w jakim używany jest dany termin. Warto również korzystać z branżowych słowników technicznych oraz konsultować się z ekspertami z danej dziedziny.

2. Dosłowne tłumaczenie

Dosłowne tłumaczenie, zwłaszcza w przypadku tekstów technicznych, może prowadzić do niezrozumiałych lub całkowicie błędnych przekładów. Teksty techniczne są często pełne idiomów branżowych, skrótów oraz specyficznych zwrotów, które nie mają odpowiedników w innych językach.

Przykład: Angielskie wyrażenie „hit the ground running” tłumaczone dosłownie na „uderzyć o ziemię biegnąc” nie ma sensu w języku polskim. W kontekście technicznym mogłoby to oznaczać szybkie przystąpienie do działania, co powinno być przetłumaczone jako „natychmiastowe działanie”.

Jak tego unikać? Zamiast tłumaczyć słowo po słowie, tłumacz powinien starać się zrozumieć sens całej frazy lub zdania. Kontekst i cel tekstu są kluczowe dla właściwego przekładu.

3. Ignorowanie kontekstu kulturowego

Kultura odgrywa dużą rolę w tłumaczeniu, nawet w przypadku tekstów technicznych. Pewne zwroty lub jednostki miar mogą być zrozumiałe jedynie dla osób z konkretnej kultury, ale nie będą miały sensu w innym kontekście kulturowym.

Przykład: W Stanach Zjednoczonych używa się jednostki miary „inches” (cale), podczas gdy w Polsce stosuje się centymetry. Przekład, który nie uwzględni tej różnicy, może prowadzić do poważnych błędów w rozumieniu instrukcji lub dokumentacji.

Jak tego unikać? Tłumacz powinien dostosować tekst do realiów odbiorcy. Jeśli dokument jest przeznaczony dla odbiorców z innej kultury, należy przetłumaczyć jednostki miar, waluty, a także uwzględnić lokalne uwarunkowania i standardy.

4. Niewystarczająca znajomość tematu

Brak specjalistycznej wiedzy w danej dziedzinie może być przyczyną wielu błędów. Tłumacz, który nie jest zaznajomiony z tematem, może nie rozumieć niektórych terminów lub zagadnień, co prowadzi do błędnych tłumaczeń.

Przykład: Tłumaczenie dokumentacji technicznej dotyczącej nowoczesnych systemów telekomunikacyjnych wymaga znajomości terminologii związanej z tym obszarem. Osoba, która nie ma doświadczenia w tej dziedzinie, może źle przetłumaczyć kluczowe zwroty.

Jak tego unikać? Tłumacz powinien być albo specjalistą w danej dziedzinie, albo współpracować z ekspertem, który pomoże mu zrozumieć i prawidłowo przetłumaczyć trudniejsze zagadnienia. Zawsze warto sięgnąć po literaturę specjalistyczną lub skonsultować się z osobami o większej wiedzy technicznej.

5. Pomijanie specyfikacji technicznych

Teksty techniczne często zawierają szczegółowe specyfikacje, które są kluczowe dla zrozumienia danego produktu czy procesu. Pominięcie lub błędne przetłumaczenie tych informacji może prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak błędne zmontowanie urządzenia czy niewłaściwe zastosowanie technologii.

Przykład: Specyfikacja techniczna zawierająca szczegółowe informacje na temat materiałów użytych w produkcie musi być dokładnie przetłumaczona. Nawet niewielki błąd w opisie materiału może prowadzić do katastrofalnych konsekwencji.

Jak tego unikać? Tłumacz powinien zwracać szczególną uwagę na specyfikacje techniczne i upewnić się, że są one dokładnie odwzorowane w tłumaczeniu. W przypadku wątpliwości należy skonsultować się z inżynierem lub specjalistą, który zna się na danej tematyce.

6. Brak uwzględnienia norm i standardów

Wiele branż technicznych opiera się na międzynarodowych lub lokalnych normach i standardach, które muszą być przestrzegane. Tłumaczenie tekstów technicznych bez uwzględnienia tych norm może prowadzić do problemów z certyfikacją lub legalnością danego produktu.

Przykład: W Europie istnieją normy CE, które muszą być spełnione, aby produkt mógł być sprzedawany na rynku unijnym. Tłumacz, który nie uwzględni tych norm, może spowodować, że dokumentacja techniczna będzie niekompletna lub niezgodna z wymogami prawnymi.

Jak tego unikać? Tłumacz musi być świadomy obowiązujących norm i standardów w danej branży i upewnić się, że są one przestrzegane w przetłumaczonym tekście. Warto również nawiązać współpracę z prawnikiem lub specjalistą ds. zgodności, aby upewnić się, że wszystkie wymagania są spełnione.

7. Nieodpowiednie formatowanie i układ tekstu

Teksty techniczne często zawierają skomplikowane diagramy, tabele, wykresy oraz numeryczne wyliczenia. Nieodpowiednie formatowanie i układ tekstu mogą sprawić, że przetłumaczony dokument stanie się trudny do zrozumienia i użycia.

Przykład: Instrukcja obsługi urządzenia zawiera tabelę z parametrami technicznymi. Jeśli tłumacz nie zachowa odpowiedniego układu tabeli, może to spowodować zamieszanie i utrudnić użytkownikowi zrozumienie właściwych ustawień urządzenia.

Jak tego unikać? Tłumacz powinien zadbać o to, aby przetłumaczony tekst był nie tylko poprawny językowo, ale również czytelny i dobrze zorganizowany. Formatowanie i układ dokumentu powinny być zgodne z oryginałem, a wszelkie zmiany muszą być dokładnie przemyślane.

Jak unikać błędów w tłumaczeniu tekstów technicznych?

Świadomość najczęstszych błędów to pierwszy krok do ich unikania. Oto kilka wskazówek, które mogą pomóc tłumaczom w pracy nad tekstami technicznymi:

1. Edukacja i specjalizacja: Tłumacz powinien ciągle poszerzać swoją wiedzę na temat branży, w której pracuje. Warto brać udział w szkoleniach, kursach oraz regularnie przeglądać literaturę fachową.

2. Konsultacja z ekspertami: W przypadku wątpliwości, zawsze warto skonsultować się z osobą posiadającą specjalistyczną wiedzę. Może to być inżynier, naukowiec, lub inny specjalista, który pomoże rozwiać wszelkie wątpliwości.

3. Korzystanie z narzędzi wspomagających tłumaczenie: Współczesne narzędzia CAT (Computer-Assisted Translation) oferują wiele funkcji, które mogą ułatwić tłumaczenie tekstów technicznych, takich jak pamięć tłumaczeniowa czy glosariusze terminologiczne.

4. Dokładna analiza tekstu przed tłumaczeniem: Przed przystąpieniem do pracy, warto dokładnie przeczytać cały tekst, aby zrozumieć kontekst i cel dokumentu. Pomoże to uniknąć błędów wynikających z braku zrozumienia całości przekazu.

5. Weryfikacja i proof-reading: Po zakończeniu tłumaczenia, tekst powinien zostać dokładnie sprawdzony, najlepiej przez drugiego tłumacza lub redaktora, który może wychwycić ewentualne błędy i nieścisłości.

Podsumowanie

Tłumaczenie tekstów technicznych to zadanie, które wymaga precyzji, wiedzy i doświadczenia. Unikanie najczęstszych błędów jest kluczowe dla zachowania jakości tłumaczenia oraz zapewnienia, że przekaz jest zrozumiały i zgodny z intencją oryginalnego tekstu. Znajomość specyfiki branży, dokładność w tłumaczeniu terminologii, a także uwzględnienie norm i standardów to kluczowe elementy, które pozwolą na uniknięcie problemów i zapewnienie wysokiej jakości przekładu.

Pamiętajmy, że tłumaczenie techniczne to nie tylko przekład słów, ale również odpowiedzialność za to, aby użytkownik końcowy mógł zrozumieć i bezpiecznie korzystać z produktu czy technologii, której dotyczy dokumentacja. Właściwe tłumaczenie tekstów technicznych jest kluczowe dla zachowania bezpieczeństwa i efektywności, dlatego warto poświęcić mu odpowiednią uwagę i staranność.